Tańszy multipleks dla nadawców z MUX-8? KRRiT nie wyklucza zmian w telewizji naziemnej

Pod koniec 2021 roku Witold Kołodziejski, ówczesny przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji zaproponował, żeby stacje z MUX-8 przeniesiono na MUX-5. Wtedy wszystkie stacje telewizyjne byłyby nadawane w paśmie UHF. Obecnie ósmy multipleks jest nadawany w VHF, dlatego część odbiorców potrzebuje bardziej zaawansowanej instalacji antenowej.

Kołodziejski zaproponował, żeby pasmo MUX-8 przeznaczyć na multipleksy DAB+. W sprawie tej propozycji nie doszło do porozumienia z prezesem Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Emisja MUX-8 w paśmie VHF jest kontynuowana, ale nadawcy narzekają na realny zasięg tego multipleksu.

Stacje Zoom TV i Metro zdecydowały o nieprzedłużaniu koncesji i opuszczą ósmy multipleks z końcem roku. ViDoc TV został usunięty z powodu zaległości finansowych wobec Emitela, operatora MUX-8. Nie wiadomo czy kiedykolwiek powróci. Poza Zoom TV i Metro, emisję kontynuują: telewizja WP, Nowa TV, Republika i wPolsce24.

Szef KRRiT chce taniego MUX-5

UKE pracuje nad przygotowaniem ogłoszenia w konkursie na operatora MUX-5, który będzie nadawany w pasmie UHF i w jakości HD, a nie przestarzałej SD, jak obecnie ósmy multipleks. Jako pierwszy wniosek złożył Emitel, ale później chęć rezerwacji wyraziły spółki BCAST i MWE Broadcast.

–  Jeżeli chodzi o MUX-5, trwają ustalenia z Urzędem Komunikacji Elektronicznej. Chcemy doprowadzić do tego, żeby ceny za korzystanie z MUX-5 przez nadawców były jak najniższe. Aby kryterium cen dla nadawców były krytyczne, jeśli chodzi o to, kto wygra ten konkurs. Chodzi o to, że mamy rynek praktycznie zmonopolizowany w tej chwili, jeśli chodzi o ten fragment – mówił Wirtualnemedia.pl  szef KRRiT Maciej Świrski. 

Choć w sprawozdaniu regulator wspomina o możliwości „przeprowadzki” kanałów, to nie przesądza, że tak się stanie. – KRRiT podejmie decyzję o kształcie oferty programowej na MUX-5 po analizie warunków, jakie Prezes UKE określi w swoim konkursie oraz po zapoznaniu się z oczekiwaniami odbiorców i ich zapotrzebowaniem na nowe treści – czytamy w dokumencie.

Koszty nadawania naziemnego są wysokie. 10-letnia koncesja w zeszłym roku kosztowała blisko 18 mln zł (płatne w dziesięciu corocznych ratach). Dochodzi do tego ponad 6 mln zł opłaty na rzecz Emitela, operatora multipleksów. Potencjalni konkurenci firmy, tacy jak MWE Broadcast twierdzą, że są w stanie zaoferować tańsze usługi i emisję z wielu obiektów.

KRRiT nie wznowi konkursu dotyczącego ogólnopolskiego multipleksu DAB+

Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji podała też w sprawozdaniu, że na razie nie planuje żadnych nowych konkursów dotyczących multipleksów DAB+.  Może to się zmienić dopiero po zakończeniu wojny za wschodnią granicą. Regulator dodaje, że „do wybuchu wojny koncepcja zastąpienia FM przez DAB+ miała uzasadnienie technologiczne”.

KRRiT zauważa, że niewiele osób posiada tunery DAB+, a niemal wszyscy mają te obsługujące zakres UKF. Regulator powołuje się na dane GfK Polonia z 2023 roku, opublikowane przez Wirtualnemedia.pl. Informowaliśmy wówczas, że jedynie 6,3 proc. osób nabyło urządzenia do cyfrowego radia.

– KRRiT nie planuje więc wznowienia konkursu dotyczącego ogólnopolskiego multipleksu DAB+. Zdaniem KRRiT, na tym etapie DAB+ można traktować jako uzupełnienie dla emisji FM, jednak analizując przebieg dotychczasowych postępowań o udzielenie koncesji na rozpowszechnianie w radiowym  multipleksie cyfrowym, brak jest wystarczającej liczby chętnych do uruchomienia takiej działalności – pisze Rada.

Technologia DAB+ rozwija się coraz szybciej w wielu krajach Europy. Az 10,7 mln Niemców słucha stacji w tej technologii codziennie. W Czechach czy we Włoszech sieć nadajników jest rozbudowywana. Norwegia usunęła z analogowego FM ogólnokrajowe stacje, z UKF zrezygnował też szwajcarski nadawca publiczny.

KRRiT poprzedniej kadencji prowadziła konkurs dotyczący miejsc na ogólnopolskim multipleksie DAB+, ale go zawiesiła na wniosek strony rynkowej. Chętnych było mniej niż miejsc. Postępowanie miało być wznowione po wyborze operatora multipleksu przez UKE, ale nie nastąpiło to od 2022 roku. Nadawcy prywatni krytykują DAB+. Twierdzą, że to przestarzała technologia.

– Kiedy przeszliśmy na naziemną telewizję cyfrową w większości regionów Polski liczba kanałów z 4-8 zwiększyła się do blisko 30. To zmieniło biznes. W 2011 roku nadawcy konkurowali z 4-5 nadawcami, a teraz z ponad 20. DAB+ może spowodować podobne rozdrobienie rynku – mówił Wirtualnmedia.pl prof. Tadeusz Kowalski, członek KRRiT.

Brakuje strategii rządu w sprawie DAB+

W dalszej przyszłości KRRiT nie widzi perspektyw na rozwój radiofonii cyfrowej w Polsce „bez decyzji rządu w sprawie ustalenia zasad konwersji analogowo-cyfrowej”. – Ustalenie daty przełączenia sygnału  i zapewnienie umieszczenia programów analogowych w multipleksach radiowych może zostać dokonane wyłącznie poprzez uchwalenie odpowiednich przepisów ustawowych – dodaje regulator.

W podobnym tonie przewodniczący Świrski wypowiadał się podczas jednej z konferencji. – Do momentu wybuchu wojny na Ukrainie pomysły, żeby doszło do zastąpienia FM przez DAB+ miały jakieś uzasadnienie technologiczne. W momencie, kiedy mamy wojnę za granicą, likwidacja FM jest moim zdaniem kompletnie niedopuszczalna – mówił Wirtualnemedia.pl szef KRRiT.

Do dyspozycji Polaków w DAB+ jest multipleks Polskiego Radia z dodatkowymi, niedostępnymi w analogu stacjami (Polskie Radio Kierowców, Polskie Radio Dzieciom, Polskie Radio Chopin), 7 multipleksów lokalnych i blisko 10 eksperymentalnych. Dzięki nim można słuchać m.in. katolickiego Radia Jasna Góra czy Muzycznego Radia z Jeleniej Góry.

Zasięg multipleksów i oferta programowa nie przekłada się na słuchalność (MUX-y testowe nie są uwzględniane w badaniach). W 2024 roku tylko 61 tys. Polaków słuchało codziennie radia cyfrowego w technologii DAB+. Rok wcześniej było to niewiele więcej 72 tys. – wynika z danych Radio Track Kantar Polska, które portal Wirtualnemedia.pl otrzymał od jednego z nadawców.