Które zawody cieszą się szacunkiem, a które go tracą?

Polacy już piąty rok z rzędu wystawili oceny przedstawicielom różnych profesji i specjalności.  W tym roku analizie poddano 51 kategorii zawodowych, co oznacza, że w zestawieniu znalazło się aż 12 debiutantów. Podstawą do stworzenia rankingu była odpowiedź na pytanie „Jakim poważaniem darzysz osoby o poniższym zawodzie / funkcji” udzielona na 5-punktowej skali od oceny „bardzo małym” do „bardzo dużym”. Następnie dla każdej profesji zsumowano odsetki wskazań dla „raczej dużym” i „bardzo dużym”. W ten sposób uszeregowano zawody w ranking, zaczynając od kategorii o najwyższym wyniku. Każdy z zawodów prezentowany był respondentom zarówno w formie męskiej, jak i żeńskiej.

Zawody z misją wciąż na topie, ale jest zmiana na podium

Już piąty rok z rzędu niekwestionowanymi zwycięzcami rankingu zostali strażacy, cieszący się poważaniem 83 proc. obywateli. Bez zmian również na miejscu wicelidera, które w 2025 roku przypadło ratownikom medycznym (81,5 proc.). W tegorocznym zestawieniu mamy jednak istotną zmianę na 3. miejscu. Brązowym medalistą został debiutant rankingu - pilot samolotu pasażerskiego z 81 proc. poważaniem społecznym. 

Czytaj także: To koniec komunikatora Skype

Pierwsza trójka zawodów zdecydowanie wyróżnia się na tle pozostałych profesji, czego dowodem jest fakt, że średnia różnica w poziomie społecznego poważania między dwiema kolejnymi specjalizacjami z  dotychczasowej czołówki rankingu wynosi aż 8 punktów procentowych. A chodzi o pielęgniarkę i lekarza, którzy zajęli w tym roku odpowiednio 4 i 5 miejsce. 

Pozycje zawodów z poprzedniej edycji rankingu pozostają stabilne: farmaceuta otrzymał 65,4 proc. wskazań, profesor wyższej uczelni 64,2 proc., górnik 62, proc. a inżynier w fabryce 59,7 proc.

 – Tegoroczne wyniki rankingu społecznego poważania zawodów i specjalności potwierdzają silne zakorzenienie w polskim społeczeństwie etosu służby publicznej, zwłaszcza w kontekście bezpieczeństwa i ratownictwa. Nieprzerwana dominacja strażaków i ratowników medycznych na czołowych pozycjach oraz świetny debiut pilota samolotu pasażerskiego wskazują, że społeczne uznanie skupia się wokół zawodów niosących realną pomoc i odpowiedzialność za życie innych. Wysokie oceny tych profesji mogą być interpretowane jako wyraz zaufania obywateli do instytucji ratujących zdrowie i życie, szczególnie w kontekście współczesnych kryzysów - od pandemii po katastrofy naturalne i wypadki – przekazał mediom Piotr Zimolzak, wiceprezes agencji badawczej SW Research.

Politycy i influencerzy na dnie

Z kolei antybohaterowie rankingu również pozostają na swoich stałych pozycjach zamykających stawkę. Najniższe uznanie społeczne od lat przypisane jest twórcom internetowym, czyli influencerom (13,6 proc.) oraz youtuberom (13,8 proc.). Zaraz za nimi, choć z istotną 8 punktową różnicą w poziomie społecznego poważania, uplasowali się działacze polityczni – posłowie i posłanki na Sejm RP (21,7 proc.) oraz deputowani do Europarlamentu (22,2 proc., po raz pierwszy w rankingu). Tylko nieco lepiej zostali ocenieni samorządowcy (radny gminny, 24,9 proc.), senatorowie RP (26,7 proc., również debiut w rankingu) czy ministrowie (27,6 proc.). 

 – Niskie noty influencerów, youtuberów i polityków - zarówno krajowych, jak i europejskich - mogą świadczyć o głębokim kryzysie zaufania do profesji postrzeganych jako skupione na autopromocji, kontrowersji lub oderwane od codziennych problemów zwykłych obywateli. To odzwierciedlenie szerszych zjawisk społecznych, takich jak dezinformacja w mediach społecznościowych, zmęczenie cynizmem politycznym oraz rosnące oczekiwanie wobec autentyczności i użyteczności społecznej – dodaje Zimolzak.

Debiutanci zróżnicowani pod względem społecznego uznania

W najnowszym rankingu zawodów pojawiło się aż 12 debiutantów, którzy trafili do różnych stref społecznego poziomu poważania. Oprócz wcześniej wspomnianego rewelacyjnego wyniku pilota samolotu pasażerskiego oraz słabego startu senatora i europosła, warto odnotować 6 miejsce strażnika granicznego z poziomem uznania społecznego 66,4 proc.. Całkiem niezłe pozycje, tj. w górnej połowie rankingu znaleźli się kolejno pracownicy personelu pokładowego - stewardzi i stewardessy (16 miejsce, 54,7 proc.), przedstawiciele zawodu listonosza (18. miejsce, 53,3 proc.) oraz psychoterapeuty (20 miejsce, 51,5 proc.). 

Z kolei zaraz za połową zestawienia „zaparkował” zawodowy kierowca TIR-a (27 miejsce, 48, 4 proc.). Natomiast trzecią dziesiątkę otworzył kelner (31 miejsce, 41,3 proc.). Nieco niżej uplasowali się nowi przedstawiciele zawodów artystycznych: tancerz baletowy (33 miejsce, 38,2 proc.) oraz aktor (34 miejsce, 37,9 proc.). Natomiast przed ostatnią dziesiątką, zaraz za księdzem, znalazł się trener personalny (41 miejsce, 28,3 proc.).

Awanse i spadki. Tłusty rok dla rolników, chudy dla przedsiębiorców

Zdecydowanie największym wygranym tegorocznego rankingu jest rolnik indywidualny w średnim gospodarstwie, który zanotował awans aż o 10 pozycji w stosunku do mocno spadkowego 2024 roku, aktualnie zajmując 11 miejsce z wynikiem 59,1 proc. (wzrost o 6 pkt proc.).

W tym roku ranking okazał się korzystny również dla księgowych (poprawa o 3 pozycje, aktualnie 22 miejsce z wynikiem 53,1 proc.) oraz dla oficerów w randze kapitana (skok o 2 oczka, aktualnie 12 miejsce z wynikiem 58 proc.). 

W tegorocznym zestawieniu nie zabrakło też licznych spadków, bardziej lub mniej efektownych. Ten najbardziej dotkliwy można zaobserwować w przypadku przedsiębiorców i właścicieli dużych firm (spadek o 6 pozycji, aktualnie 28 miejsce z wynikiem 48,4 proc.), szczególnie w kontekście wyraźnego wzrostu społecznego poważania dla tej przedstawicieli tej profesji w 2024 roku. Istotną obniżkę społecznego poważania odnotowali również sędziowie (spadek o 4 pozycji, aktualnie 23 miejsce z wynikiem 50,7 proc.). Mniej wyraźne, aczkolwiek liczne spadki (o 3 pozycje) można zauważyć w przypadku: pracowników sprzątających (17 miejsce), informatyków (19 miejsce), artystów-muzyków (30 miejsce) czy radnych gminnych (47 miejsce).

Nota metodologiczna: Badanie przeprowadzono w dniach 22-23.04.25 techniką CAWI przez instytut badawczy SW Research na reprezentatywnej próbie 1000 Polaków w wieku 16-80 lat.