Tantiemy na nowo? Operatorzy i media apelują do minister kultury

Wspólne stanowisko co do potrzeby szybkiej i gruntownej reformy systemu zbiorowego zarządu prawami autorskimi przedstawili prezesi Krajowej Izby Gospodarczej Elektroniki i Telekomunikacji (KIGEiT), Krajowej Izby Komunikacji Ethernetowej (KIKE), Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji (PIIT), Związku Pracodawców Mediów Elektronicznych i Telekomunikacji Mediakom, Polskiej Izby Komunikacji Elektronicznej (PIKE), Związku Pracodawców Prywatnych Mediów a także Związku Cyfrowa Polska.

Opierają je na analizie sprawozdań finansowych organizacji zbiorowego zarządzania, w którym wskazano najpoważniejsze problemy tego systemu oraz rekomendacje jego naprawy. W tym raporcie eksperci m.in. krytycznie oceniają współpracy pomiędzy poszczególnymi OZZ. Ma to prowadzić do powielania procesów, niepotrzebnych kosztów i chaosu organizacyjnego, np. wielokrotnego domagania się od użytkowników praw opłat za te same usługi oraz naliczania ich od przychodów niezwiązanych z eksploatacją określnych treści.

CZYTAJ TEŻ: „System przypomina czarną dziurę”. Mocny raport na temat organizacji zbiorowego zarządzania

Zwrócono też uwagę na koszty funkcjonowania organizacji zbiorowego zarządu, które w latach 2019-2023 wyniosły łącznie 948 mln zł. Ponadto na koniec 2023 roku OZZ-y miały prawie 1,7 mld zł środków niewypłaconych twórcom.

– Jesteśmy zdania, że właśnie teraz jest najlepszy moment, by dokonać tej reformy z pożytkiem dla twórców, konsumentów i przedsiębiorców współtworzących ten system w Polsce. Wynika to z faktu, że obecny system nie wpisuje się w dzisiejsze realia odbioru kultury (…) i krajobrazu technologicznego – stwierdzili szefowie siedmiu organizacji w liście do minister kultury.

Co branża mediów i telekomunikacji chce zmienić w tantiemach?

Zaznaczyli, że prawie 60 proc. przychodów organizacji zbiorowego zarządzania w Polsce pochodzi z nadawania, reemisji utworów oraz udostępniania ich w internecie. – Środki te w dużej mierze pochodzą od przedsiębiorstw, które zrzeszamy. Jako podmioty, które ponoszą koszty związane z funkcjonowaniem systemu zarządzania prawami autorskimi i pokrewnymi w kraju i stanowią jego istotny filar, pragniemy, by fundusze te wykorzystywane były efektywnie – argumentują .

Przywołują też wyniki niedawnej kontroli resortu kultury w Stowarzyszeniu Filmowców Polskich, gdzie wskazano liczne nieprawidłowości, m.in. nieregulaminowe wydatkowanie środków z funduszy o charakterze socjalnym, kulturalnym i edukacyjnym, a także liczne niejasności dotyczące zawierania umów cywilnoprawnych z członkami zarządu SFP.

CZYTAJ TEŻ: Szereg nieprawidłowości w Stowarzyszeniu Filmowców Polskich. Zamiast na edukację środki wydawano na alkohol

Co sygnatariusze listu chcą zmienić w tym obszarze? W raporcie wskazano m.in. wprowadzenie możliwości znacznego uproszczenia systemu (tak aby użytkownik praw mógł podpisać jedną umowę i realizować jedną płatność do wybranej OZZ), korzystanie z obowiązkowych tabel wynagrodzeń (określających wysokość należnych opłat dla twórców i właścicieli praw w przypadku pokrywających się zakresów działania OZZ) oraz wprowadzenie maksymalnych pułapów obciążeń dla użytkowników praw.

– OZZ wykorzystują posiadany monopol i bardzo szerokie uprawnienia procesowe do budowy własnej pozycji, w miejsce troski o harmonijny rozwój rynku – oceniono w piśmie.

– Bez wątpienia dużym i istotnym krokiem we właściwym kierunku były konstruktywne rozmowy przeprowadzone w czasie ostatniego spotkania w ramach Forum Prawa Autorskiego. Ich kontynuacja w szerokim gronie będzie niezbędna, by uporać się z wyzwaniem przed jakim stoimy, odbudować zaufanie w system zarządzania prawami autorskimi w Polsce, a także stworzyć sprawny mechanizm sprzyjający rozwojowi polskiej kultury, zapewniający bezpieczeństwo i godziwe wynagrodzenie dla twórców, a jednocześnie mający na względzie dobro przedsiębiorców i konsumentów w kraju – zaznaczyły organizacje wspierające apel.

Zapowiedziały, że 26 maja br., w ramach Ogólnopolskiej Konferencji Operatorów Komunikacji Elektronicznej w Sopocie, odbędzie się „okrągły stół” na temat reformy systemu zarządzania prawami autorskimi. W dyskusji mają wziąć udział przedstawiciele biznesu, OZZ-ów, a także regulatorów, do udziału zostali też zaproszeni przedstawiciele Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.