W 2015 r. PKB na poziomie 3,4 proc. Problemem spowolnienie w strefie euro, Rosji i na Ukrainie

– Patrząc na bieżące wskaźniki koniunktury i fundamenty wzrostu gospodarczego w ostatnich kwartałach, sądzę, że głównym motorem rozwoju w 2015 roku pozostanie popyt krajowy, czyli spożycie gospodarstw domowych oraz inwestycje przedsiębiorstw – mówi Wiktor Wojciechowski, główny ekonomista Invest Banku.

Ministerstwo Gospodarki podniosło w grudniu swoją prognozę wzrostu PKB za cały 2014 rok do 3,4 proc., z 3,3 proc. Według ostatnich danych GUS wzrost gospodarczy w III kw. 2014 r. wyniósł 3,3 proc. rok do roku i 0,9 proc. kwartał do kwartału. Inwestycje były wyższe w ujęciu rocznym o 9,9 proc. rok do roku (wobec 8,7 proc. w II kw.), natomiast popyt krajowy wzrósł o 4,9 proc. (5,6 proc. II kw.).

– Wzrostowi wydatków gospodarstw domowych będzie sprzyjała poprawa sytuacji na rynku pracy, czyli spadające bezrobocie, które zwiększy skłonność do wydawania zarobionych pieniędzy, a nie przeznaczania ich na oszczędności. Zakładam, że 2015 rok zamknie się wzrostem Produktu Krajowego Brutto na poziomie 3,4 proc. oraz wskaźnikiem bezrobocia rzędu 10,6-10,7 proc. – prognozuje Wojciechowski.

Konsumpcji wewnętrznej oprócz rosnących nominalnie płac i większej liczbie zatrudnionych sprzyja też deflacja, czyli spadek cen, który zwiększa siłę nabywczą portfeli Polaków. Przynajmniej w pierwszych kilku miesiącach roku trend ten, trwający już od połowy 2014 roku, powinien być kontynuowany.

– Sądzę, że bardzo głęboka w ostatnich miesiącach deflacja przedłuży się na pewno jeszcze na I kwartał 2015 roku. Pewnie w II kwartale jednak ten indeks zmian cen będzie powoli zbiegał do zera – przewiduje ekonomista.

Jak zaznacza główny ekonomista Invest Banku, istnieje pewne ryzyko mogące osłabić wzrost gospodarczy w Polsce. To trzecia najistotniejsza obok inwestycji i popytu krajowego składowa PKB, czyli eksport. W tym wypadku chodzi o niższe od prognozowanego tempo poprawy aktywności gospodarczej w strefie euro czy bardziej dotkliwe reperkusje spowolnienia gospodarczego w Rosji i na Ukrainie.

– Wydaje mi się, że odczyty PMI dla Polski w najbliższych miesiącach powinny wykazywać ożywienie w naszej gospodarce, choć niezbyt silne. Natomiast patrząc na to, co się dzieje ze wstępnym odczytem PMI dla Niemiec, czy z indeksem ZEW, który obrazuje kondycję w niemieckiej gospodarce, możemy wnioskować, że również polskie przedsiębiorstwa przemysłowe będą odczuwać poprawę koniunktury, która jest pochodną lekkiego ożywienia w samych Niemczech – przekonuje Wojciechowski.

Według ostatnich odczytów PMI w przemyśle dla europejskich gospodarek z 2 stycznia wskaźnik dla strefy euro wzrósł z 50,1 do 50,6 pkt (wstępny odczyt wynosił 50,8 pkt). W przypadku Niemiec odczyt wpisał się w oczekiwania (51,2 pkt), natomiast większość wyników dla pozostałych gospodarek rozczarowała (m.in. 4-miesięczne minimum – 47,5 pkt we Francji). Kondycja polskiego przemysłu nadal przekracza granicę 50 pkt, które oddzielają rozwój od spowolnienia – odczyt wyniósł 52,8 pkt i wpisuje się w konsensus rynkowy. Mimo spadku wobec listopada, gdy odczyt był zaskakująco wysoki (53,2 pkt), to najwyższy wynik od marca ubiegłego roku.

Pogarszającą sytuację w chińskim przemyśle potwierdzają najnowsze odczyty PMI dla Chin. W grudniu 2014 r. według wyliczeń biura statystycznego i Federacji Logistyki indeks PMI dla chińskiego przemysłu spadł do 50,1 pkt z 50,3 pkt miesiąc wcześniej. Z kolei według HSBC Holdings i Markit Economics odczyt wskaźnika zniżkował do 49,6 pkt (w listopadzie wskaźnik wyniósł 50,0 pkt). To pierwszy od maja 2014 r. spadek poniżej granicy ożywienia/spowolnienia, czyli 50,0 pkt.

Zdaniem Wiktora Wojciechowskiego słabsza kondycja chińskiej gospodarki będzie się przekładała na spadek cen surowców, w tym ropy naftowej.

Na sytuację polskiej gospodarki w przyszłym roku będą mieć wpływ także banki centralne, szczególnie Fed i EBC.

– Nie wiemy, kiedy Fed zdecyduje się na podwyżkę stóp procentowych, choć bieżące dane z amerykańskiej gospodarki pokazują jej silny trend wzrostowy. Podwyżki stóp procentowych można oczekiwać po około sześciu miesiącach od zniknięcia z komunikatu zapisu o utrzymywaniu stóp na niezmienionym poziomie przez dłuższy czas [zapis zniknął 17 grudnia, choć został zastąpiony innym, słabszym, mówiącym o „cierpliwości w kwestii terminu rozpoczęcia normalizacji polityki monetarnej” przez Fed – red.] – tłumaczy Wiktor Wojciechowski.

Jak dodaje ekonomista, wyższe stopy mogą zachęcić kapitał do odpływu z rynków wschodzących, w tym Polski, na rynek amerykański, co może sprzyjać osłabieniu złotego. Byłby to czynnik, który przyspieszyłby tempo powrotu inflacji do celu 2,5 proc.

– Wpływy budżetowe silnie zależą od inflacji – jeżeli inflacja zaskakuje in plus, to wpływy z VAT-u rosną. Moglibyśmy oczekiwać, że w 2014 roku ze względu na niską inflację realizacja wpływów z podatku VAT będzie niższa od oczekiwań, a tymczasem okazuje się, że tempo wzrostu popytu krajowego jest na tyle duże, że rekompensuje z nawiązką negatywny wpływ deflacji na wpływy podatkowe – przekonuje Wiktor Wojciechowski.

Ministerstwo Finansów podaje, że po październiku wpływy z podatku VAT wyniosły 105,49 mld zł, co stanowi 91,2 proc. planu na 2014 r. (115,7 mld zł). Według ekspertów rok może zamknąć się wpływami na poziomie 126 mld zł. Z kolei ustawa budżetowa na 2015 r. przewiduje pozyskanie podatku VAT na poziomie 134,6 mld zł.