Ministerstwo Kultury chce „jak najszybciej” wprowadzić dyrektywę DSM. W drugim kroku tantiemy

Posłowie Lewicy - Anna Maria Żukowska, Daria Gosek-Popiołek, Dorota Olko, Marcelina Zawisza, Katarzyna Ueberhan, Wiesław Szczepański, Wanda Nowicka, Anita Kucharska-Dziedzic i Paulina Matysiak - zadali w Sejmie pytanie w sprawie prac nad nowelizacją ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, a w szczególności zabezpieczenia praw twórców poprzez utworzenie instrumentów prawnych, które umożliwiłyby twórcom egzekwowanie tantiem za eksploatację ich utworów m.in. w serwisach streamingowych, zgodnie z unijną dyrektywą 2019/790 w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym, tzw. dyrektywą DSM.

"Priorytetem nas wszystkich w ministerstwie jest jak najszybsze wprowadzenie tej dyrektywy z bardzo prostego powodu. Lada moment, pod koniec marca, będzie wyrok TSUE, Komisji Europejskiej nakładający na Polskę olbrzymie kary za to, że ta dyrektywa nie została wprowadzona w 2019 roku, jak to było w innych krajach w Europie" - powiedziała wiceszefowa MKiDN Joanna Scheuring-Wielgus. 

"Te kary, niezależnie od tego, czy tę dyrektywę wprowadzimy czy nie, będą w wysokości ok. 33 milionów polskich złotych. Te pieniądze mogłyby być wydane na coś zupełnie innego, ale przez to, że były zaniedbania PiS-u, niestety te kary i tak na nas spłyną" - wyjaśniła.

Zobacz: Izba Wydawców Prasy apeluje do rządu o implementację dyrektywy DSM

Dyrektywa dotyczy filmowców, pisarzy, dziennikarzy

Zwróciła uwagę, że Belgia, Słowenia i Włochy wprowadziły tę dyrektywę z tantiemami. "Reszta krajów tego nie wprowadziła, tylko wprowadziły tę dyrektywę jeden do jednego" – dodała. Scheuring-Wielgus podkreśliła, że "ta dyrektywa nie dotyczy tylko i wyłącznie filmowców, ale dotyczy generalnie wszystkich twórców, niezależnie od tego, jakie dzieło wykonują, czyli również pisarzy, aktorów, dziennikarzy". "Ważne jest, aby ją wprowadzić w tej postaci, w jakiej jest" - dodała.

Zwróciła uwagę na te aspekty tej dyrektywy, które nie pojawiają się często w debacie nad tym rozwiązaniem. "Nie mówimy o tym, że ta dyrektywa daje możliwość twórcom i wykonawcom uprawnienia pozwalające oszacować, ile, w jakim czasie, w jaki sposób były ich utwory używane. Daje twórcom możliwość, aby zażądali od wszystkich miejsc, w których ich utwory są wykorzystywane większego chociażby wynagrodzenia, które np. nie było zawarte na początku zawarcia umowy. Zapewnia również ochronę wydawców, prasy i dziennikarzy" – wyjaśniła. "Ta dyrektywa mówi również o tym, że np. nauczyciele - i to jest akurat wyjątek w tej dyrektywie - będą mogli bezpłatnie korzystać z treści, które są w internecie" – dodała. Wskazała także, że "wszystkie treści, które umieścimy np. u siebie na Facebooku, to za nie Facebook będzie musiał temu twórcy zapłacić".

Wiceszefowa resortu kultury podkreśliła, że "rzeczywiście w tej dyrektywie i w tym projekcie nie ma informacji na temat tantiem za usługi streamingowe". Przypomniała także, że "nigdy nie było tutaj, w Sejmie, przynajmniej od 2019 roku, jak ta dyrektywa weszła w innych krajach, rzetelnej debaty na temat tantiem". 

"W ministerstwie uważamy, że twórczość artystów - i w ogóle wspieranie naszych polskich twórców - nie może być sprowadzane tylko do tantiem. Musimy rozmawiać również o reinwestycjach, nowych systemach finansowania, ulgach podatkowych i oczywiście opłacie reprograficznej" – podkreśliła.

Zobacz: Dyrektywa w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych. Dziesięć negocjacyjnych przykazań dla wydawców prasy

Co to jest dyrektywa DSM 

Powiedziała, że praca w MKiDN została "rozpisana na dwa akty". "Najpierw wprowadzamy tę dyrektywę i ukrócamy kary, a w drugim kroku chcemy wprowadzić tantiemy, o których dziś rozmawiamy" – wyjaśniła. Dopytywana o termin rozwiązania kwestii tantiem, wiceszefowa MKiDN poinformowała, że będzie to "jak najszybciej".

Celem projektowanej nowelizacji ustawy jest wdrożenie do polskiego porządku prawnego dwóch dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z 17 kwietnia 2019 r.: dyrektywy 2019/789 ustanawiającej przepisy dotyczące wykonywania praw autorskich i praw pokrewnych mające zastosowanie do niektórych transmisji online prowadzonych przez organizacje radiowe i telewizyjne oraz do reemisji programów telewizyjnych i radiowych oraz zmieniającej dyrektywę Rady 93/83/EWG (tzw. dyrektywy "satelitarno-kablowej II"), a także dyrektywy 2019/790 w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym oraz zmiany dyrektyw 96/9/WE i 2001/29/WE (tzw. dyrektywy "Digital Single Market").