Forum IAB 2025: internet (nie)przyjazny dzieciom. Jak to zmienić?

We współpracy z Sejmową Komisją ds. Dzieci i Młodzieży, Państwową Komisją ds. Przeciwdziałania wykorzystywaniu małoletnich i organizacjami pozarządowymi powstaje nowa inicjatywa na rzecz poprawy bezpieczeństwa osób małoletnich w środowisku cyfrowym. Podstawą skutecznego współdziałania jest jednak dobra identyfikacja problemów, którym należy stawić czoła. 

O tych i wielu innych zagadnieniach opowie Aleksandra Załęska, szefowa badania Mediapanel, Gemius wraz z Konradem Ciesiołkiewiczem z Państwowej Komisji ds. przeciwdziałania pedofilii pierwszego dnia Forum IAB 2025.

Internet dzieci

Miejsce nauki, rozrywki i budowania relacji – internet to ważna przestrzeń w życiu dzieci i młodzieży. Dla najmłodszych pokoleń świat cyfrowy to nie tylko wyjątkowe możliwości rozwoju w wielu dziedzinach, ale naturalne środowisko życia, nauki i odpoczynku. Według danych Gemius młodzi ludzie często rozpoczynają dzień od kontaktu z internetem i w ten sposób go kończą, a na konsumpcji treści online średnio dziennie spędzają 4 godziny 30 min. 

Tymczasem dorośli zdają się zapominać, że obok niewątpliwych korzyści, internet jest także przestrzenią wielu zagrożeń, o czym świadczą dane dotyczące cyberprzemocy wobec najmłodszych. Najczęstszym miejscem doświadczania przemocy przez młodych są media społecznościowe i gry, gdzie prawo do prywatności i ochrona danych osobowych wciąż przysługują głównie dorosłym. 

Owszem, istnieją regulaminy dotyczące ograniczeń wiekowych. Czy załatwiają sprawę? Z badań Gemius wynika, że 1,4 mln użytkowników w wieku 7-12 lat odwiedza serwisy społecznościowe dozwolone od 13 roku życia. Te dane nie pozostawiają wątpliwości – jest to zjawisko powszechne. 

– Przyczyną tego stanu rzeczy jest deklaratywny system kontroli dostępu do treści obwarowanych ograniczeniem wiekowym. Zarówno w przypadku regulaminów mediów społecznościowych, jak i np. stron z treściami dla dorosłych, obejście pozornych zabezpieczeń jest banalnie proste i polega na wskazaniu innej niż rzeczywista data urodzenia, co nie podlega żadnej dodatkowej weryfikacji – komentuje Aleksandra Załęska, keynote speaker Forum IAB 2025 i szefowa badania Mediapanel, Gemius. 

Dyskusja na temat poprawy tego stanu rzeczy wymaga więc kompleksowego podejścia i różnorakich narzędzi: wdrożenia programów edukacyjnych dla dzieci, młodzieży, rodziców i opiekunów, rozwiązań systemowych na poziomie legislacyjnym, wreszcie – konkretnych zmiany w środowisku online. I choć ostatnie miesiące przyniosły wiele regulacji środowiska cyfrowego, rozwiązanie problemu jest bardziej skomplikowane.

Regulacje a praktyka

Ubiegły rok przyniósł wytyczne do Standardów Ochrony Małoletnich opublikowane przez Ministerstwo Sprawiedliwości. W dokumencie znalazła się sekcja dotycząca internetu. Standardy ogłosiło też Biuro Rzecznika Praw Dziecka, obecnie zaś trwają konsultacje publiczne projektu ustawy o ochronie małoletnich przed dostępem do treści nieodpowiednich w Internecie.

– Nowe regulacje są bardzo ważnym elementem walki z cyberprzestępczością. Musimy jednak pamiętać, że ustanowienie prawa nie oznacza automatycznie, że będzie ono przestrzegane. Źródła treści szkodliwych, hejtu czy wykorzystywania seksualnego dzieci i młodzieży tkwią głębiej, to nie tylko podatny na nadużycia ekosystem mediów cyfrowych, ale też niedostateczna edukacja czy brak świadomości co do potencjalnych zagrożeń. Samo uszczelnienie prawa czy proponowany ostatnio zakaz używania smartfonów w szkołach nie wystarczą. Młodzi ludzie potrafią bowiem efektywnie obchodzić zabezpieczenia, a z treści online korzystają także po powrocie do domu – mówi Aleksandra Załęska z Gemius. 

Masowe naginanie regulaminów dotyczących ograniczeń wiekowych to w branży cyfrowej tajemnica poliszynela, jednak świadomość sektora digital na temat zagrożeń niewątpliwie rośnie. Wszyscy uczestnicy tego ekosystemu zdają się coraz lepiej rozumieć, że bezpieczeństwo dzieci to odpowiedzialność wszystkich dorosłych. Zapraszając do współpracy uczelnie wyższe, organizacje pozarządowe (m.in. Fundację Dajemy Dzieciom Siłę), Instytut Cyfrowego Obywatelstwa, a także Sejmową Komisję ds. Dzieci i Młodzieży i Państwową Komisję ds. Przeciwdziałania wykorzystywaniu małoletnich Gemius, wychodzi naprzeciw złożonym potrzebom ochrony młodych użytkowników. 

O inicjatywie PBI, Gemius, FICO i PKDP na rzecz poprawy bezpieczeństwa osób małoletnich w środowisku cyfrowym opowiedzą podczas Forum IAB 2025 Aleksandra Załęska z Gemius i Konrad Ciesiołkiewicz z Państwowej Komisji ds. przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15. W ich wspólnej prezentacji znajdą się także szczegółowe dane o specyfice korzystania z internetu przez polskie dzieci z różnych grup wiekowych, dane światowe, wnioski i cenne rekomendacje.

Forum IAB w tym roku przebiegnie pod hasłem „Zintegrowana Przyszłość” i odbędzie się 4 i 5 czerwca w Warszawie.

Patronem medialnym Forum IAB 2025 jest portal Wirtualne Media.